Bedreigde bijen

Vandaag twee artikelen over bijen in het wetenschapskatern van de Volkskrant. Eén gaat over de wereldwijde afname van insecten, zowel in soortenrijkdom als in massa. Het betreft ook afname van de honingbij. Het artikel gaat in op de consequenties van die afname binnen ecosystemen (minder bestuiving, minder voeding aan het begin van veel voedselketens) en economische gevolgen (veel landbouwgewassen zijn afhankelijk van bestuiving door insecten). "Talrijk zijn de factoren die bijdragen aan afname van het aantal insecten: de vernietiging, fragmentatie en verschraling van natuurgebieden, ontbossing, verstedelijking, aanleg van landbouwgebieden, het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de landbouw."

Het tweede artikel gaat over zo'n bestrijdingsmiddel en wel het onkruidbestrijdingsmiddel glyfosaat (Round-up) van Monsanto. Hoewel dit middel enkel zou moeten werken op de biologie van planten zijn er toch aanwijzingen dat het ook effecten heeft op insecten en andere dieren. Strekking is dat veel wetenschappelijk observaties niet in de risicobeoordeling van het middel zijn meegenomen omdat ze niet volgens bepaalde richtlijnen zijn uitgevoerd. Eigenlijk een stammenstrijd tussen onderzoeksopvattingen: onderzoek volgens protocol versus kwaliteitsborging van niet-protocolonderzoek. Of zoals het in het artikel staat: "'Onafhankelijk gecontroleerde en gepubliceerde onderzoeksresultaten zouden het juiste gewicht moeten krijgen.' En: 'De evaluatie moet zich baseren op onderzoekskwaliteit, niet alleen op overeenstemming met de richtlijnen.' Zo bezien is glyfosaat slechts de bal die toevallig het speelveld op rolt, net nu wetenschap en ambtenarij toe zijn aan een flinke pot voetbal rond de vraag hoe overheden nieuwe wetenschappelijke inzichten moeten absorberen."